“Veri hakkında veri” ÅŸeklinde tanımlanabilen meta veri, her türlü yazı, resim ve video dosyalarının içeriÄŸi hakkına bilgiler veren, onların karakteristiÄŸini sunan, kaynağını tanımlayan, açıklayan, yerini belirten ya da yönetimini kolaylaÅŸtıran tanımlayıcı ve ayırt edici bilgilerdir.

 

UYARI: Bu yazı ve yazı dizisinin tamamı bir teknik proje halinde bir yüksek lisans programında zaten sunulmuştur. Bu yazıların ve içindeki herhangi bir bilginin izinsiz alınması, kopyalanması, çoğaltılması ve başka bir yerde farklı bir kişi tarafından yazılmış gibi yayınlanması/kullanılması kesinlikle yasaktır.

 

– BÖLÃœM 2 –

SOSYAL AÄžLARDAKÄ° META VERÄ°LER VE TEHLÄ°KELERÄ°

Sosyal ağlarda yazı/metin belgesinden ziyade resim ve videoların paylaşılması neticesinde ağlarda dolaşan fotoğraflar ile videoların meta verilerinin çıkarılmasıyla özellikle bir resmin ya da videonun nerede çekildiği, bu vesileyle de kullanıcılarının adresinin tespiti birçok site, sistem ve uygulama yoluyla kolayca yapılabilmektedir.

Çünkü akıllı telefonlar ve cihazlar ile çekilen video ve resimlere çoğu zaman coğrafi konum bilgisi bir meta veri şeklinde otomatik olarak eklenmektedir. Örneğin, dijital fotoğraf makineleri ve akıllı cep telefonları ile çekilen her resme, o resmin nerede çekildiğine dair coğrafi konum koordinatları işlenebilmektedir. Bunları sosyal ağlara yüklediğiniz andan itibaren, o ağların fotoğraf servisleri otomatik olarak bu resimlerin EXIF meta bilgilerine erişebiliyor ve koyduğunuz resme bağlı coğrafi konum bilgilerini veritabanlarına ekliyorlar. Bunun yanında bu şekilde paylaşılmış resim ve videolara ulaşabilen başka herhangi bir sosyal ağ kullanıcısı da bu içerikleri kendi bilgisayarına indirip, EXIF ya da meta veri görüntüleme araçları yoluyla çok kolay bir biçimde içeriklerin meta verisinde yer alan coğrafi konumlara ulaşabilmektedir. Elde edilen EXIF coğrafi konum verileri sonrasında Google Maps veya Google Earth benzeri araçlarına girilerek resmin çekildiği yerin (bu bir ev ya da işyeri adres olabilir) adresi saniyeler içerisinde başka kimselerin ya da bizzat sosyal ağın eline geçmiş oluyor.

 

SOSYAL AĞLARDA META VERİ İFŞASININ ÖNLENMESİ

Özellikle bir fotoÄŸraf sosyal ağı olan Instagram ve Flickr ile Twitter ve Facebook’a herhangi bir ön iÅŸlemden geçmeyip doÄŸrudan eklenen resim ve videoların meta verileri ile EXIF bilgilerine çok kolay bir ÅŸekilde eriÅŸilebildiÄŸi için farkında olmadan dışarı sızan bu tanımlayıcı ve ayırt edici veriler daha içerik üretim safhasında engellenmelidir. Yani bir fotoÄŸraf ve video sosyal aÄŸlara yüklenmeden önce konum paylaÅŸmayı önleyecek birtakım ayarların yapılması ve önlemlerin alınması gerekir. Bunlar:

• Evin dış ve iç kısımlarına ait resimler ile evdeki herhangi bir nesnenin fotoÄŸrafı veya videosu kesinlikle akıllı telefonlar ya da mobil cihazlar ile çekilmemeli.
• Evin gündelik hallerine ya da çocuklara dair resimler hiçbir ÅŸekilde paylaşılmamalı.
• Cep telefonu, mobil cihaz veya dijital makineler ile çekilen resim ve videolar, cihazların internet baÄŸlantısı kullanılarak sosyal aÄŸlara yüklenmemeli.
• Cep telefonları, mobil cihazlar veya dijital fotoÄŸraf makineleri ile çekim yapılmadan önce bu cihazların ayarlarına gidilip, çekilen resim ve videolara konum eklenmeme özelliÄŸi aktif hale getirilmelidir. Yalnız bu özellik maalesef her cihazda olmayabiliyor.
• EÄŸer resimler ve videolar sosyal aÄŸlara taşınmak istiyorsa, dosyalardaki meta verileri ve EXIF bilgileri uygun programlar yoluyla tamamen temizlendikten sonra yüklenmelidir. Tabi aktarırken de, mobil cihazınızın veya yükleme yaptığınız servisin konum ekleme özelliÄŸini iptal ediniz.
• Paylaşılmaması gereken tüm bilgilerin listesi için bu baÄŸlantıyı tıklayabilirsiniz.

Bir sonraki bölümde sosyal ağlardaki güvenlik ve gizlilik ayarlarından doğan problemler ile bunlar üzerinde yapılması gereken kontroller ve önlemlerden bahsedeceğiz.