Online davranışa ve ilgili alanına dayalı reklamcılığın beslendiği en temel veri bilgisayarınızıdaki çerezlerdir. NAI (Network Advertising Initiative) adlı Network Reklamcılığı Girişimi, DAA (Digital Advertising Alliance) adlı Dijital Reklamcılık İttifakı, EDAA (European Interactive Digital Advertising Alliance) adlı Avrupa İnteraktif Dijital Reklam Birliği ve DAAC (Digital Advertising Alliance Of Canada) adlı Kanada Dijital Reklam İttifakı ağlarındaki firmalar, internette kullanıcıların ziyaret ettikleri Web siteleri, gezinme davranışları ve yaptıkları online işlemlere bağlı olarak çerezler (cookies) yoluyla profillerini çıkartıp ve sürekli takip ederek ilgi alanlarına dayalı bir online reklamcılık modelini takip ederler.
Sanal alemde yapılan her işlem, her hareket, ziyaret edilen siteler ve tercihler arama motorları ve reklam ağları tarafından sonradan sizin potansiyel bir müşteri olduğunuzu varsayaraktan ve davranışsal reklamcılık amaçları için ziyaret ettiğiniz veya aramasını yaptığınız konulara göre karşınıza reklam çıkartmak için çok detaylı bir şekilde incelenip kaydedilebilmektedir.
Reklamcıların en çok sevdiği bu ‘davranışsal reklamcılık’ yönteminde kullanıcının tarayıcı geçmişinin izlenmesi, demografik özelliklerinin elde edilmesi yoluyla kişinin ilgilendiği şeylerin tespit edilerek bu yönde reklam çıkarılması ve pompalanması amaçlanmaktadır. Kişisel tercihleriniz tamamen izlenir. Yani mahremiyete ters olan ne varsa bunun içindedir. Bu yöntemi de internette sürekli gezinirken peşi sıra farkında olmadan bilgisayarınıza web tarayıcıları yardımıyla yüklediğiniz çerezler (cookie) yardımıyla yaparlar. İşte bu çerezler yardımıyla internet gezinti davranışlarınız ve tercihleriniz kayıt altına alınır ve incelenir. Hem de sürekli bir şekilde durmadan yapılır. Ama yine bu dijital reklamcılık ağlarının ilgi alanına dayalı reklamcılığını yine bağlı bulundukları NAI ve DAA üzerinden engellemenin pratik yolu var.
1.) NAI ÜYESİ REKLAM AĞLARININ ÇEREZLERİNİ İPTAL EDİN
NAI’nin aracına http://www.networkadvertising.org/managing/opt_out.asp adresinde ulaşarak karşınıza çıkan pencereden gerekli seçimleri listeden ister Select all seçeneği ile hepsini (94 şirket) seçerek, isterseniz de çerez bırakmasını istemediğiniz isimleri tek tek Opt-Out (vazgeç) seçeneğinden tıkladıktan sonra en son işiniz bittiğinde Submit your choices düğmesine basıyorsunuz. Düğmeye bastığınız andan itibaren NAI aracı bilgisyaranızdaki – yapmış olduğunuz seçimlere bağlı olarak- tüm çerezleri resetlemekte yani iptal etmektedir:
2.) DAA ÜYESİ REKLAM AĞLARININ ÇEREZLERİNİ İPTAL EDİN
Çevrimiçi reklamcılıkta gizlilikle ilgili endüstri standartlarını uygulayan DAA‘nın aboutads.info seçenek sayfasını ziyaret ederek ilgiye dayalı reklamlar için kullanılan diğer şirketlerin çerezlerini iptal edebilirsiniz. İlgili sayfayı ziyaret ettiğiniz de karşınıza çıkan ayar penceresinde 3 farkı panelden internet gezinti tercihlerinizi kaydeden 124 şirketin çerezlerini kontrol edebilirsiniz. Burada All Participating Companies panelinden şirketleri işaretleyip “Submit your choices” düğmesine basıyorsunuz. Eğer isterseniz sayfanın en altında bulunan SELECL ALL SHOWN düğmesine tıklayıp, bütün şirketleri seçip hepsinden tek seferde kurtulabilirsiniz:
Eğer yaptığınız bu ayarların her zaman kalıcı olmasını istiyorsanız http://www.aboutads.info/PMC adresinden Firefox, Chrome ve Internet Explorer için gerekli olan tarayıcı eklentilerini indirerek yukarıda yapmış olduğunuz ayarları kalıcı bir hale getirebiliyorsunuz.
3.) EDAA ÜYESİ REKLAM AĞLARININ ÇEREZLERİNİ İPTAL EDİN
EDAA’nın reklam tercihleri aracına http://www.youronlinechoices.com/tr/reklam-tercihleriniz adresinden ulaşarak davranışsal reklam tercihlerinizi kontrol edebilirsiniz. Tüm şirketleri etkinleştirebilir veya devre dışı bırakabilirsiniz veya tercihlerinizi her şirket için tek tek belirleyebilirsiniz. ‘Genişlet’ butonuna tıklayarak, şirketin kendisi ve kullanmakta olduğunuz web tarayıcısı üzerindeki davranışsal reklam durumu hakkında daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz:
Eğer yaptığınız bu ayarların her zaman kalıcı olmasını istiyorsanız http://www.youronlinechoices.com/tr/tarayici-uzantisi-beta adresinden Firefox, Chrome ve Internet Explorer için gerekli olan tarayıcı eklentilerini indirerek yukarıda yapmış olduğunuz ayarları kalıcı bir hale getirebiliyorsunuz. YourOnlineChoices tarayıcı uzantıları youronlinechoices.eu üzerinde belirtilen tercihlerinizin saklanmasını sağlar. Bu, özellikle katılımcı şirketlerden gelen Online Davranışsal Reklamlar (ODR) için geçerlidir. Yine de ziyaret ettiğiniz web siteleri, Online Davranışsal Reklamcılık dışında başka amaçlar için bilgi toplayabilir. Ayrıca, katılımcı şirketler size reklam iletmeye devam edebilir – ancak bu reklamlar ilgi alanlarınıza veya web tarama alışkanlıklarınıza dayalı olmaz.
4.) DAAC ÜYESİ REKLAM AĞLARININ ÇEREZLERİNİ İPTAL EDİN
DAAC‘ın http://youradchoices.ca/choices seçenek sayfasını ziyaret ederek ilgiye dayalı reklamlar için kullanılan diğer şirketlerin çerezlerini iptal edebilirsiniz. İlgili sayfayı ziyaret ettiğiniz de karşınıza çıkan ayar penceresinde 3 farkı panelden internet gezinti tercihlerinizi kaydeden 123 şirketin çerezlerini kontrol edebilirsiniz. Burada All Participating Companies panelinden şirketleri işaretleyip “Submit your choices” düğmesine basıyorsunuz. Eğer isterseniz sayfanın en altında bulunan SELECL ALL SHOWN düğmesine tıklayıp, bütün şirketleri seçip hepsinden tek seferde kurtulabilirsiniz:
Ayrıca DAAC için yaptığınız tercihlerin kalıcı olabilmesi için http://youradchoices.ca/choices/protect-my-choices adresine gidip Firefox, Chrome ve Internet Explorer için gerekli olan tarayıcı eklentilerini indirebilirsiniz.
Burada yaptığınız tüm bu işlemlerin ilgiye dayalı reklamcılığı önemli ölçüde azaltmakla birlikte tamamen engelleyemeyeceğini de bilmenizde yarar var.